Орусиянын президенти Владимир Путин 4-декабрда жарыяланган маегинде, эгер украин аскерлери Донбасттан чыкпаса, Москва аны күч менен аларын айтты. Киев мындай талапты четке кагып келет.
Донбасста Орусия колдогон жикчилдер менен украин армиясынын ортосундагы кагылышуулар 2014-жылы башталган. 2022-жылы Путин Украинага кеңири масштабдуу согуш ачкан. Анда ал Киевди үч күндө алууну пландаган. Анткен менен украин армиясы төрт жылдан бери ар бир чарчы чакырым үчүн салгылашууну улантууда.
Донбасска Донецк жана Луганск облустары кирет.
"Биз бул аймактарды куралдуу күч менен бошотобуз же украин аскерлери бул аймактан чыгып кетет", — деди Путин Делиге сапарын утурлай India Today басылмасына курган маегинде.
Ал маектин үзүндүсүн Орусиянын мамлекеттик телеканалы көрсөттү.
Украина өз аймагын "белекке берүү" тууралуу сунушту акылга сыйбас деп эсептейт.
Азыркы тапта Орусия Украина аймагынын 19,2% көзөмөлдөйт. Анын ичинде 2014-жылы аннексияланган Крым, Луганск дээрлик толугу менен, Донецкинин 80% ашыгы, Херсон менен Запорожьенин болжол менен 75%, ошондой эле Харьков, Сумы, Николаев жана Днепропетровск облустарынын айрым тилкелери бар. Донецкинин болжол менен 5 миң чарчы километр жери Украинанын көзөмөлүндө.
Америка менен согушту токтотуу маселесин талкуулап жатып, Москва бир нече ирет Донбасс толугу менен Орусиянын көзөмөлүндө болушу керек деп билдирген.
2022-жылы Орусия "референдум" өткөрүп, анын жыйынтыгында Луганск, Донецк, Херсон жана Запорожье облустарын өз аймагы деп жарыялаган.
Дүйнөнүн көпчүлүк өлкөлөрү бул аймактарды жана Крымды Украинаныкы деп тааныйт.
3-декабрда Путин Кремлде АКШнын атайын чабарманы Стив Уиткофф жана президент Дональд Трамптын күйөө баласы Жаред Кушнер менен жолугуп, Москва Американын айрым сунуштарын кабыл алганын жана талкуулар уланууга тийиш экенин айтты.
Украинанын АКШдагы элчиси Ольга Стефанишина Улуттук коопсуздук жана коргонуу кеңешинин катчысы Рустем Умеров бейшембиде Флоридада Кошмо Штаттарынын президенти Дональд Трамптын чабарманы Стив Уиткофф менен жолугарын ырастады.
Мунун алдында бир катар Батыш басылмалары Уиткоффтун орус президенти Владимир Путин менен жолугушуусунун жыйынтыгын талкуулоо үчүн Умеров 4-декабрда АКШга келерин жазышкан.
Стефанишина украиналык "Суспільне" коомдук каналына берген комментарийинде жалпы сүйлөшүүлөрдө жылыш деле болбогону менен процесс уланып жатканын айткан.
"Рустем Умеров америкалык жана европалык өнөктөштөр менен сүйлөшүү жүргүзүп жаткан делегациянын башчысы, ал бейшембиде АКШга учуп келет жана бул жактагы делегация менен дагы сүйлөшүүлөрдү өткөрөт. Ошондон кийин гана кандайдыр бир жыйынтык чыгарса болот",-деген элчи.
Владимир Путин 2-декабрда Москвада АКШнын президенти Дональд Трамптын атайын чабарманы Стив Уиткофф жана күйөө баласы Жаред Кушнер баштаган америкалык делегация менен жолуккан. Жергиликтүү басылмалар Орусиянын Украинага каршы согушун токтотуу тууралуу сүйлөшүүлөр дээрлик беш саатка созулганын, Уиткофф жолугушуудан кийин АКШнын Москвадагы элчилигине жөнөп кеткенин жазышкан.
Эки тарап тең жолугушуунун чоо-жайы тууралуу кеңири маалымат берген эмес.
ТАСС маалымат агенттиги бул сүйлөшүүлөргө катышкан Путиндин кеңешчиси Юрий Ушаковдун комментарийин жарыялаган. Анда Кремлдин өкүлү аймактык маселеге байланыштуу орток пикир табылбаганын билдирген.
Өткөн айда Вашингтон 28 жободон турган "тынчтык планын" сунуш кылгандан кийин Киев жана анын Европадагы өнөктөштөрү өз долбоорун чукул иштеп чыгууга киришкен. Байкоочулар Ак үйдүн планы Орусиянын кызыкчылыгын жактап түзүлгөнүн белгилешет. Айрым украиналыктар ал документти төрт жылдык согуштан кийин "душманга багынып берүү" катары кабыл алган.
Бириккен Улуттар Уюмунун (БУУ) Башкы ассамблеясы Орусиядан украиналык балдарды тез арада жана коопсуз шартта, эч кандай кошумча аракетсиз кайтарып берүүсүн талап кылган резолюция кабыл алды. Документти жыйынга катышкан 91 өлкөнүн өкүлдөрү колдоп, 12си каршы добуш берди. Калган 57 мамлекеттин өкүлдөрү добуш берген жок.
Каршы болгондордун арасында Орусиядан сырткары Беларус, Буркина-Фасо, Бурунди, Куба, Түндүк Корея, Эритрея, Иран, Мали, Никарагуа, Нигерия жана Судан бар.
Украина Орусия ага каршы согуш баштагандан бери кеминде 20 миңдей баланы мажбурлап алып кеткенин билдирип келет. Киев ушул күнгө карата алардын 1850сүн кайра мекенине кайтарган.
Украинанын оккупацияланган аймактарынан балдар Орусияга мыйзамсыз депортацияланганы үчүн Гаагадагы Эл аралык кылмыш соту 2023-жылы мартта Владимир Путин менен Орусиянын балдар омбудсмени Мария Львова-Белованы камакка алууга ордер берген.
Кремль дооматтарды четке каккан.
Америкалык чабармандар Стивен Уиткофф жана Жаред Кушнердин Орусия президенти Владимир Путин менен сүйлөшүүсү 2-декабрда кечинде аяктады. Маалым болгондой, сүйлөшүү беш саатка жакын созулду.
Уиткофф менен Кушнер сүйлөшүүдөн кийин АКШнын Москвадагы элчилигине барып, кийин аэропортко бет алган. Алар Орусиядан чыгып кеткени, Европага токтобостон түз эле АКШга учканы кабарланды.
Путиндин атайын өкүлү Кирилл Дмитриев Х социалдык тармагына “сүйлөшүү жемиштүү болду” деп жазды.
Жолугушууда Украинадагы согушту токтотуунун жаңы версиясы талкууланды.
Путиндин жардамчысы Юрий Ушаков: “Украина боюнча планда толук мунаса табыла элек, америкалык тараптын айрым сунуштары менен Орусия макул, айрымдары туура келбейт”, - деп айтып, “АКШнын тынчтык планы боюнча конкреттүү маселе талкууланбаганын” белгиледи. Ал ошондой эле “аймактар маселеси тууралуу сөз болгонун” тактаган.
Уиткофф жолугушуу бүтөрү менен дароо АКШ элчилигине кеткен жана журналисттерге эч кандай маалымат берген эмес.
Путиндин жардамчысы Ушаков “пайдалуу талкуу” болгонун, тынчтык планы боюнча азырынча “мунаса табылган вариант” жок экенин айткан.
“Кайсы бири менен макулбуз. Айрымдары сынга кабылды”, - деди ал АКШнын тынчтык планы тууралуу айтып жатып. Анын сөзүнө караганда тараптар “чечимдин конкреттүү вариантын эмес, негизин талкуулашкан”. Ушаков сүйлөшүүдө аймактарга байланышкан маселе сүйлөшүлгөнүн ырастады.
Путиндин жардамчысы Москва баштапкы 28 пункттан турган пландан тышкары дагы төрт документ алганын жана америкалык тарап менен кызматташууну улантууга даяр экенин белгиледи.
Эгер сүйлөшүүлөр жемиштүү жүрсө, Трамп менен Путиндин кайра жолугушуусуна шарт түзүлөт. Ушаковдун билдирүүсүндө, жолугушууда АКШ менен Орусиянын экономикалык кызматташтыгынын келечеги да талкууланган.
“Бул сүйлөшүүлөр Украинадагы тынчтыкка жакындадыбы же алыстап кеттиби?” деген суроого Ушаков: “Алыстабаганы анык”, - деп жооп берди. Ал ошондой эле сүйлөшүү жабык жана купуя мүнөздө болгону үчүн тараптар аны ачыкка чыгарбоону макулдашканын тактады. Америкалык тарап жолугушуу тууралуу маалымат бере элек.
Путин америкалык өкүлдөр менен жолугушуунун алдында ВТБ инвестициялык форумундагы кайрылуусунда “Украинаны деңизден бөлүп саларын” айтып, “Киевдин Кара деңиздеги танкерлерге соккусуна жооп катары украиналык портторго жана кемелерге соккулар күчөтүлөт” деди.
Путин согуш талаасындагы кырдаал тууралуу айтып, Донецк облусундагы Покровск аймагы толугу менен Орусиянын көзөмөлүндө экенин билдирди. Украинанын куралдуу күчтөрүнүн башкы штабы бул маалыматты четке каккан.